Danıştay 13. Dairesi 2015/1133 E. 2021/1427 K.

Özeti: Radyo yayını yapan şirketin mevcut yayın izni alanının, daha önce verilmiş ulusal yayın hakkının bir gereği olarak, yeni il merkezlerini de kapsayacak şekilde genişletilmesi yönündeki talebinin yayınlarını sürdürdüğü yerleşim yerleri dışındaki yerleşim yerlerinde yayın hakkı bulunmadığından yayın hakkını genişletemeyeceği gerekçesiyle reddi yönünde tesis edilen işleminin iptali istenilmiştir. İlgili mevzuat hükümlerine göre yayın izni veya yayın lisansı verilmesi talebiyle Üst Kurul'a yapılan başvuruların İzin ve Tahsisler Dairesi Başkanlığı tarafından tekemmül ettirildikten sonra Üst Kurul'un değerlendirmesine sunulması üzerine söz konusu başvurular hakkında Üst Kurul tarafından bir karar verilmesi gerektiğinden ve yayın izni, lisans talepleri ile ilgili karar alma yetkisi münhasıran Üst Kurul'a ait olduğundan, Üst Kurul Başkanı, Başkan Yardımcısı veya Daire Başkanının yayın izni, lisans talepleri hususunda karar verme yetkisi bulunmamaktadır. Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun'un ilgili maddesi uyarınca il merkezine ilişkin radyo yayını yapmakta olan şirketin, yayın hakkının daha önce verilmiş ulusal yayın hakkının bir gereği olarak yeni il merkezlerini de kapsayacak şekilde genişletilmesi yönündeki talebinin, idarenin şirketin yayınlarını sürdürdüğü yerleşim yerleri dışındaki yerleşim yerlerinde yayın hakkı bulunmadığından yayın hakkını genişletemeyeceği yönünde tesis edilen işlemiyle reddedildiği görülmektedir. Yayın hakkının genişletilmesi nitelikli başvurunun reddine yönelik bu işlemin Üst Kurul Başkanı adına Daire Başkanı tarafından imzalandığı, söz konusu başvurunun Üst Kurul'un değerlendirmesine sunulmadığı, Üst Kurul tarafından herhangi bir karar alınmadığı görülmektedir. Şirket tarafından yapılan başvurunun Üst Kurul'un değerlendirmesine sunulmadan İzin ve Tahsisler Dairesi Başkanlığı işlemi ile reddedilmesinde yetki unsuru yönünden hukuka uygunluk bulunmamakta olup şirketin temyiz isteminin kabulü gerekmektedir.

"İçtihat Metni"

İSTEMİN KONUSU: … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:.. sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:

Dava konusu istem: "… FM" logosuyla radyo yayını yapan davacı şirketin mevcut yayın izni alanının, daha önce verilmiş ulusal yayın hakkının bir gereği olarak, yeni il/ilçe merkezlerini de kapsayacak şekilde genişletilmesi yönündeki 14/01/2014 tarihli talebinin yayınlarını sürdürdüğü yerleşim yerleri dışındaki yerleşim yerlerinde yayın hakkı bulunmadığından yayın hakkını genişletemeyeceği gerekçesiyle reddi yönünde tesis edilen Radyo ve Televizyon Üst Kurulu İzin ve Tahsisler Dairesi Başkanlığı'nın … tarih ve … sayılı işleminin iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; gerek mülga 3984 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun'un Geçici 6. maddesinde ve gerekse 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun'un Geçici 4. maddesinde, 1995 yılı itibarıyla yayında olan kuruluşlara, müsaade edilen yerleşim yerleri ile sınırlı olarak yayınlarına devam etme imkânı tanınarak bir geçiş süreci öngörüldüğünden, bu kuruluşların yayın alanlarının yeni yerleşim yerlerini kapsayacak şekilde genişletilmesinin yasal olarak mümkün bulunmadığı, davacı yayın kuruluşunun 6112 sayılı Kanun'un Geçici 4. maddesi uyarınca 114 il/ilçe merkezine ilişkin radyo yayını yapmakta olduğu, yayın yetkisinin sadece bu merkezleri kapsadığı, ayrıca 1995 tarihinden bu yana karasal ortamda radyo yayını yapmakta olan davacı kuruluşa yıllık kanal/frekans ücretinin de sadece bu merkezlerde yayın yaptığı gözetilerek tahakkuk ettirildiği anlaşıldığından, davacının mevcut yayın izni alanının, daha önce verilmiş ulusal yayın hakkının bir gereği olarak yeni il/ilçe merkezlerini de kapsayacak şekilde genişletilmesi yönündeki talebinin reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davacı tarafından, yayın hayatına 15/01/1993 tarihinde Türkiye'nin ilk tematik radyosu olarak başlayarak hâlen … Fm logosuyla ulusal lisans tipine uygun (R1) radyo yayını yaptığı, kendisine tanınan ulusal yayın izninin, mülga 3984 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun'un Geçici 6. maddesi uyarınca verildiği, mülga 3984 sayılı Kanun'un kabul edildiği 1994 yılından bu yana frekans tahsisine yönelik yeterli altyapının oluşturulamadığı ve ideal bir frekans tahsisi gerçekleştirilemediği, 1994 yılında ulusal radyo lisansı için 4 ay sonra yapılacak ihaleye katılmak üzere müracaat edilmesine karşın söz konusu düzenlemenin tek yolu olan ihalenin bugün itibarıyla bile yapılmadığı, taleplerinin esasının boş tutulan ve kamu kaynağı olan radyo frekanslarının sayıları 30 (otuz) civarındaki ulusal radyo kuruluşuna tahsis edildiği şekilde kendisine de tahsis edilmesi ve bunun karşılığında da frekans kullanım bedelinin tahsil edilmesi olduğu, bu talebin her yönüyle hukuka ve yasaya uygun olduğu, amacının yeni yerleşim yerlerinde ulusal radyo lisans tipine uygun verici açmak olup bu hakkın kullanımı aşamasında, başkaca yayın kuruluşlarının frekans hakkını kullanmak ya da başkaca yayın kuruluşlarının frekans haklarına tecavüz etmek gibi bir amacı olmadığı, idarenin dava konusu ret kararı ve kararın dayanağı olan Geçici 4. madde birlikte değerlendirildiğinde yayıncı kuruluşların izin taleplerinin ne zaman yapılacağı bilinmeyen bir ihaleye bağımlı hâle getirildiğinin görüldüğü, hukuk devletinde idareye tanınan yetkinin mutlak ve sınırsız olmadığı, idarenin ret işleminin ifade özgürlüğüne dolaylı da olsa müdahale anlamına geldiği, öte yandan, yayın lisansı ücretlerinin, Üst Kurul'un gelirleri arasında yer aldığı nazara alınırsa kamunun uğratıldığı zararın azımsanamayacak düzeyde olduğu, bu açıdan bakıldığında mevcut uygulamanın idari istikrar ve düzenli idare ilkelerini zedelediği ve idarenin keyfiliği anlamına geldiği, ulusal lisans tipine uygun (R1) radyo yayını yapma hakkını yok sayan idarenin ret işleminin idare hukukunun temel ilkelerine aykırı olup, unsurları açısından da sakat olduğu, idarenin yanlış yoruma dayalı uygulamalarının Anayasa'da teminat altına alınan radyo/televizyon kurma ve işletme hürriyetini ihlal ettiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Davalı idare tarafından, davacı yayıncı kuruluşun, 6112 sayılı Kanun'un Geçici 4. maddesinin 1. fıkrası kapsamında yayınlarına devam etmekte olan, fakat yayın lisansı olmayan kuruluşlardan olduğu, 20/04/1994 tarih ve 21911 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren mülga 3984 sayılı Kanun'un yayımından sonra ve bu Kanun ve ilgili Yönetmelik hükümleri doğrultusunda karasal ortamdan radyo ve/veya televizyon yayını yapmak için lisans başvurusunda bulunan kuruluşların başvurularının, yapılacak frekans tahsis ihalesinde değerlendirilmek üzere alındığı, 1995 yılında başvuruda bulunan kuruluşlardan başvuruları esnasında yayında olanların mülga 3984 sayılı Kanun'un Geçici 6. maddesi çerçevesinde kullandıkları kanal ve frekanslar müktesep hak olmamak kaydıyla, frekans tahsis ihalesi yapılıp kendilerine lisans ve yayın izni verilinceye kadar yayınlarına devam etmelerinin öngörüldüğü, davacının da bu kapsamda, müktesep hak olmamak kaydıyla, karasal ortamdan sadece 114 adet il/ilçe merkezine yönelik radyo yayını yapma hakkı olan bir kuruluş olduğu, 6112 sayılı Kanun'un 03/03/2011 tarih ve 27863 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmesine kadar geçen süreçte, karasal ortamdan yayın lisansı verilemediği, 6112 sayılı Kanun'un yürürlüğe girmesiyle birlikle, yeni bir hukuki durumun ortaya çıktığı, hâlihazırda karasal ortamdan yayın yapan kuruluşların bu yayınlarına 6112 sayılı Kanun'un Geçici 4. maddesinin 1. fıkrası hükmü kapsamında devam etmelerine imkân sağlandığı, bu bağlamda Üst Kurul'ca davacı kuruluşa, talep ve iddia ettiği şekilde 178 il/ilçe merkezine yönelik yayın yapması hususunda verilmiş bir izin bulunmadığından, yayın alanını genişletme anlamı taşıyan talebinin karşılanamadığı, netice itibarıyla, davacının ulusal radyo başvurusunun bulunmasının her yerde yayın yapabileceği anlamına gelmediği, Üst Kurul'ca henüz hiçbir kuruluşa ulusal karasal yayın lisansının verilmediği, 6112 sayılı Kanun ile yeni bir hukuki geçiş sürecinin ortaya çıktığı ve bu kapsamda, 3984 sayılı Kanun'un Geçici 6. maddesi uyarınca karasal ortamda yayında olan davacı kuruluşun, dava konusu talebinin 6112 sayılı Kanun'un Geçici 4. maddesine göre değerlendirilmesi ve bu kapsamda, Üst Kurul'ca yayın yapmasına müsaade edilmiş yerleşim yerleri (114 adet il/ilçe merkezi) ile sınırlı olmak kaydıyla yayınlarına devam etmesi gerektiğinin yasal zorunluluk olduğu, aksine uygulamanın yayın alanını genişletme sayılacağı ve bu durumun da açıkça hukuka aykırılık teşkil edeceği belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY:

Davacı yayın kuruluşu tarafından 3984 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun'un yürürlüğe girmesini müteakiben, 14/08/1995 tarihinde karasal ortamdan ulusal (R1) yayın lisans müracaatında bulunulmuş ve kendisine 3984 sayılı Kanun'un Geçici 6. maddesi kapsamında 114 il/ilçe merkezine ilişkin radyo yayını yapma izni verilmiştir.

Davacı yayın kuruluşunca 14/01/2014 tarihli dilekçe ile toplam 178 adet il/ilçe merkezine ilişkin 2014 yılı ulusal frekans kullanım bedellerinin tarafına bildirilmesi istemiyle, yayın merkezlerine ilişkin liste de eklenmek suretiyle davalı idareye yapılan başvuru, daha önce yayın yaptığı 114 il/ilçe merkezine ilişkin yayın hakkının genişletilmesinin yasal olarak mümkün olmadığı gerekçesiyle … tarih ve … sayılı Üst Kurul Başkanı adına Daire Başkanınca imzalanan Radyo ve Televizyon Üst Kurulu İzin ve Tahsisler Dairesi Başkanlığı işlemiyle reddedilmiştir.

Bunun üzerine bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:

6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun'un Radyo ve Televizyon Üst Kurulu'nun görevlerini düzenleyen "Görev ve yetkiler" başlıklı 37. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinde "Medya hizmet sağlayıcı kuruluşların yayın lisansı talebinde bulunabilmeleri için gerekli idarî, malî ve teknik şartları belirlemek ve bu kuruluşlardan şartları sağlayanlara yayın lisansı vermek, denetlemek ve gerektiğinde iptal etmek" görev ve yetkisinin Kurul'a ait olduğu kuralına yer verilmiştir.

21/09/2011 tarih ve 28061 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Teşkilatı ile Hizmet Birimlerinin Görev, Yetki ve Sorumluluklarına Dair Yönetmelik'in "Hizmet birimleri" başlıklı 4. maddesinin 2. fıkrasında "İzin ve Tahsisler Dairesi Başkanlığı" ana hizmet birimleri arasında sayılmış, "İzin ve Tahsisler Dairesi Başkanlığı" başlıklı 6. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi ile de "Yayın lisans ve yayın iletim yetkisi müracaatlarına ilişkin işlemleri tekemmül ettirerek Üst Kurula sunmak" İzin ve Tahsisler Dairesi Başkanlığı'nın görevi olarak kurala bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:

Aktarılan mevzuat hükümlerine göre, yayın izni veya yayın lisansı verilmesi talebiyle Üst Kurul'a yapılan başvuruların İzin ve Tahsisler Dairesi Başkanlığı tarafından tekemmül ettirildikten sonra Üst Kurul'un değerlendirmesine sunulması üzerine söz konusu başvurular hakkında Üst Kurul tarafından bir karar verilmesi gerektiğinden ve yayın izni/lisans talepleri ile ilgili karar alma yetkisi münhasıran Üst Kurul'a ait olduğundan, Üst Kurul Başkanı, Başkan Yardımcısı veya Daire Başkanının yayın izni/lisans talepleri hususunda karar verme yetkisi bulunmamaktadır. Öte yandan, 6112 sayılı Kanun'da, Üst Kurul'un yetkilerinin bir kısmını hizmet birimlerine devredebileceğine dair bir hükme de yer verilmemiştir.

6112 sayılı Kanun'un Geçici 4. maddesi uyarınca 114 il/ilçe merkezine ilişkin radyo yayını yapmakta olan davacı yayın kuruluşunun, yayın hakkının daha önce verilmiş ulusal yayın hakkının bir gereği olarak yeni il/ilçe merkezlerini de kapsayacak şekilde 178 adet il/ilçe merkezine ilişkin olarak genişletilmesi yönündeki talebinin, davalı idarenin 6112 sayılı Kanun'un Geçici 4. maddesi uyarınca davacının yayınlarını sürdürdüğü yerleşim yerleri dışındaki yerleşim yerlerinde yayın hakkı bulunmadığından yayın hakkını genişletemeyeceği yönünde tesis edilen 29/01/2014 tarih ve 267 sayılı işlemiyle reddedildiği, yayın hakkının genişletilmesi nitelikli başvurunun reddine yönelik bu işlemin Üst Kurul Başkanı adına Daire Başkanı tarafından imzalandığı, söz konusu başvurunun Üst Kurul'un değerlendirmesine sunulmadığı, Üst Kurul tarafından herhangi bir karar alınmadığı görülmektedir.

Bu itibarla, davacı tarafından yapılan başvurunun Üst Kurul'un değerlendirmesine sunulmadan İzin ve Tahsisler Dairesi Başkanlığı işlemi ile reddedilmesinde yetki unsuru yönünden hukuka uygunluk, davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:

Açıklanan nedenlerle;

1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;

2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi'nin .. tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,

3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,

4. 2577 sayılı Kanun'un Geçici 8. maddesi uyarınca, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 19/04/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.