Danıştay 5. Daire 2019/653 E. 2020/4863 K.

Özeti: Davada İl Emniyet Müdürlüğü emrinde 4.sınıf emniyet müdürü olarak görev yapan davacının, resen emekliye sevk edilmesine ilişkin işlemin iptaline, bu işlem nedeniyle yoksun kaldığı parasal haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesine, özlük haklarının iadesine karar verilmesi istenilmiştir. Davacıya tebliğ edilen posta ücreti eksikliğinin tamamlanmasına ilişkin iki yazı tebliğ edilmesine karşın tanınan süre içerisinde bildirilen eksikliğin davacı tarafından tamamlanmaması üzerine dosyanın işlemden kaldırılmış ve üç ay içinde noksanı tamamlanmak suretiyle yeniden işleme konulmasının istenilmediği anlaşıldığından, davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir. İdare Lehine vekalet ücreti hususunda bakılan davada hükmedilecek vekâlet ücretinin tespit edilebilmesi için öncelikle davanın yargılamanın hangi aşamasında açılmamış sayılmasına karar verildiğinin belirlenmesi gerekmektedir. Dosyanın incelenmesinden, dosyanın tekemmül aşaması gerçekleştikten sonra İdare Mahkemesi'nce davanın açılmamış sayılmasına karar verildiği görüldüğünden, davalı idareler lehine tam vekalet ücretine hükmedilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Bu itibarla, davanın açılmamış sayılması yönündeki İdare Mahkemesi kararının davalı idareler lehine tam vekalet ücretine hükmedilmemesine ilişkin kısmına yönelik davalı idarelerin istinaf başvurusunun reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdare Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının davalı idare lehine vekalet ücretine hükmedilmemesi yönünden temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :

Dava konusu istem: Adıyaman İl Emniyet Müdürlüğü emrinde 4.sınıf emniyet müdürü olarak görev yapan davacının, 3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu'nun geçici 27. maddesi uyarınca resen emekliye sevk edilmesine ilişkin … tarihli Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Değerlendirme Kurulu kararının iptaline, bu işlem nedeniyle yoksun kaldığı parasal haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesine, özlük haklarının iadesine karar verilmesi ve 04/04/2015 tarih ve 29316 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 6638 sayılı Kanun'un 32. maddesiyle 3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu'na eklenen geçici 27. maddenin ve yine 6638 sayılı Kanun'un 22. maddesiyle değişik 55. maddesinin 3. fıkrasının iptali için Anayasa Mahkemesine başvurulması istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararında; davacıya tebliğ edilen posta ücreti eksikliğinin tamamlanmasına ilişkin birinci Başkanlık yazısının davacıya 12/01/2017 tarihinde, aynı içerikteki ikinci yazının ise 16/03/2017 tarihinde tebliğ edilmesine karşın tanınan süre içerisinde bildirilen eksikliğin davacı tarafından tamamlanmaması üzerine dosyanın işlemden kaldırıldığı ve üç ay içinde noksanı tamamlanmak suretiyle yeniden işleme konulmasının istenilmediği anlaşıldığından, davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır. Belirtilen gerekçelerle, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 6. maddesinin 5. fıkrası uyarınca davanın açılmamış sayılmasına ve yargılama giderlerinin davacı üzerine bırakılmasına karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: Davalı idarelerin lehlerine vekalet ücretine hükmedilmemesi yönünden istinaf başvurusunda bulunması üzerine … Bölge İdare Mahkemesi … İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının idare lehine vekalet ücretine hükmedilmemesi yönünden hukuka ve usule uygun olduğu ve davalı idareler tarafından ileri sürülen iddiaların kararın anılan yönden kaldırılmasını gerektirecek nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idareler tarafından; 659 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 14. maddesi uyarınca vekalet ücretine hak kazanıldığı, Mahkeme kararının vekalet ücretine hükmedilmemesine ilişkin kısmının bozulmasına karar verilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NUN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının vekalet ücreti yönünden bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Beşinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :

Adıyaman İl Emniyet Müdürlüğü emrinde 4.sınıf emniyet müdürü olarak görev yapan davacının, 3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu'nun geçici 27. maddesi uyarınca resen emekliye sevk edilmesine ilişkin … tarihli Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Değerlendirme Kurulu kararının iptali ve bu işlem nedeniyle yoksun kaldığı parasal haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesine, özlük haklarının iadesine karar verilmesi ve 04/04/2015 tarih ve 29316 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 6638 sayılı Kanun'un 32. maddesiyle 3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu'na eklenen geçici 27. maddenin ve yine 6638 sayılı Kanun'un 22. maddesiyle değişik 55. maddesinin 3. fıkrasının iptali için Anayasa Mahkemesine başvurulması istemiyle temyizen incelenmekte olan dava açılmıştır.

… İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile; 2577 sayılı Kanun'un 6. maddesinin 5. fıkrası hükmü uyarınca davanın açılmamış sayılmasına ve yargılama giderlerinin davacı üzerine bırakılmasına karar verilmiştir.

Davalı idareler tarafından, anılan kararın, lehlerine vekalet ücretine hükmedilmemesi yönünden temyizen incelenerek bozulması istenilmiştir.

İLGİLİ MEVZUAT:

2577 sayılı İdarî Yargılama Usûlü Kanunu'nun 24. maddesinin (f) bendinde, kararlarda yargılama giderlerinin ve hangi tarafa yükletildiğinin belirtileceği; 31. maddesinde, yargılama giderleri hususunda Hukuk Muhakemeleri Kanunu hükümlerinin uygulanacağı kuralı yer almış; anılan madde ile atıfta bulunulan Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun "Yargılama giderlerinin kapsamı" başlıklı 323. maddesinin (ğ) bendinde, "vekille takip edilen davalarda kanun gereğince takdir olunacak vekâlet ücreti" yargılama giderleri arasında sayılmış; 326. maddesinde, yargılama giderlerinin aleyhine hüküm verilen taraftan alınmasına karar verileceği; 330. maddesinde, vekil ile takip edilen davalarda mahkemece kanuna göre takdir olunacak vekâlet ücretinin taraf lehine hükmedileceği; 331. maddesinde, davanın açılmamış sayılmasına karar verilen hallerde yargılama giderlerinin davacıya yükletileceği belirtilmiştir.

1136 sayılı Avukatlık Kanunu'nun 168. maddesinde, avukatlık ücretinin takdirinde, hukukî yardımın tamamlandığı veya dava sonunda hüküm verildiği tarihte yürürlükte olan tarifenin esas alınacağı; 02/01/2017 tarih ve 29936 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan ve kararın verildiği tarihte yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin "Görevsizlik, yetkisizlik, dava ön şartlarının yokluğu veya husumet nedeniyle davanın reddinde, davanın nakli ve açılmamış sayılmasında ücret" başlıklı 7. maddesinin 1. fıkrasında ise, görevsizlik veya yetkisizlik nedeniyle dava dilekçesinin reddine, davanın nakline veya davanın açılmamış sayılmasına ön inceleme tutanağı imzalanıncaya kadar karar verilmesi durumunda Tarifede yazılı ücretin yarısına, ön inceleme tutanağı imzalandıktan sonra karar verilmesi durumunda tamamına hükmedileceği kurala bağlanmıştır.

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun üçüncü kısmında düzenlenmiş olan yazılı yargılama usulü sürecinde beş temel aşama bulunmaktadır. Bu aşamalar sırasıyla, davanın açılması (md. 118 vd.) ve karşılıklı dilekçelerin verilmesi (md. 126-136), ön inceleme (md. 137-142), tahkikat (md. 143-183), tahkikatın sona ermesi (md. 184-186), sözlü yargılama ve son olarak da hüküm (md. 294 vd.) aşamalarıdır.

Bu kapsamda 6100 sayılı Kanun'un 137. ile 142. maddelerinde, ön inceleme aşamasına ilişkin kurallara yer verilmiş olup, "Ön incelemenin kapsamı" başlıklı 137. maddesinde, "Dilekçelerin karşılıklı verilmesinden sonra ön inceleme yapılır. Mahkeme ön incelemede; dava şartlarını ve ilk itirazları inceler, uyuşmazlık konularını tam olarak belirler, hazırlık işlemleri ile tarafların delillerini sunmaları ve delillerin toplanması için gereken işlemleri yapar, tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebileceği davalarda onları sulhe veya arabuluculuğa teşvik eder ve bu hususları tutanağa geçirir." hükmü; "Ön inceleme duruşması" başlıklı 140. maddesinin 3. fıkrasında ise, "Ön inceleme duruşmasının sonunda, tarafların sulh veya arabuluculuk faaliyetinden bir sonuç alıp almadıkları, sonuç alamadıkları takdirde anlaşamadıkları hususların nelerden ibaret olduğu tutanakla tespit edilir. Bu tutanağın altı, duruşmada hazır bulunan taraflarca imzalanır. Tahkikat bu tutanak esas alınmak suretiyle yürütülür." kuralı yer almıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:

Yukarıda yer verilen hükümler uyarınca, davanın açılmamış sayılmasına karar verilen hallerde yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına hükmedileceği açıktır.

Takdir olunacak vekalet ücretinin tutarının ise, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi esas alınmak suretiyle tespit edilmesi gerekmektedir.

Bu bağlamda, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin 7. maddesinde yer verilen, "ön inceleme tutanağı" kavramının idari yargılama usulü ilkeleri açısından değerlendirilmesi gerekmektedir.

Hukuk muhakemeleri usulünde ön inceleme, karşılıklı dilekçelerin verilmesi sonrasındaki ve ön inceleme öncesindeki aşama olup, ön inceleme tutanağı davanın açılması ve karşılıklı dilekçelerin verilmesi aşamasının sona ermesinden sonra imzalanmakta ve ön inceleme tamamlanmadan tahkikata geçilememektedir. İdarî yargılama usulünde ise, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nda yer verilen ''ön inceleme'' müessesesine yer verilmemiştir. Ancak, ön inceleme ve ön inceleme tutanağına ilişkin 6100 sayılı Kanun'da yer verilen kuralların ve genel yargılama usulü ilkelerinin değerlendirilmesinden, 6100 sayılı Kanun uyarınca davanın açılması ve karşılıklı dilekçelerin verilmesinden sonra gerçekleşen ön inceleme tutanağının imzalanmasına kadar olan süreçten, idarî yargılama usulünde dosyanın tekemmül tarihine kadar olan yargılama sürecinin anlaşılması gerekmektedir.

Bu çerçevede, bakılan davada hükmedilecek vekâlet ücretinin tespit edilebilmesi için öncelikle davanın yargılamanın hangi aşamasında açılmamış sayılmasına karar verildiğinin belirlenmesi gerekmektedir.

Dosyanın incelenmesinden, dosyanın tekemmül aşaması gerçekleştikten sonra İdare Mahkemesi'nce davanın açılmamış sayılmasına karar verildiği görüldüğünden, davalı idareler lehine tam vekalet ücretine hükmedilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Bu itibarla, davanın açılmamış sayılması yönündeki İdare Mahkemesi kararının davalı idareler lehine tam vekalet ücretine hükmedilmemesine ilişkin kısmına yönelik davalı idarelerin istinaf başvurusunun reddine ilişkin temyize konu …Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

Öte yandan, davacının 31/12/2018 tarihli dilekçesi ile, 6100 sayılı Kanun'un 339. maddesinin 2. fıkrası gereğince yargılama giderlerinden tamamen muaf tutulmasına karar verilmesi isteminde bulunulmuş ise de, Dairemizin bu kararı üzerine … Bölge İdare Mahkemesi … İdare Dava Dairesince yeniden verilecek kararda davacının anılan istemi de karara bağlanacağından, bu konuda Dairemizce karar verilmesine olanak bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:

Açıklanan nedenlerle;

1. 2577 sayılı Kanun’un 49. maddesine uygun bulunan davalı idarelerin temyiz isteminin kabulüne;

2. Davanın açılmamış sayılmasına ilişkin İdare Mahkemesi kararının davalı idareler lehine vekalet ücretine hükmedilmemesine ilişkin kısmına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,

3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … İdare Dava Dairesine gönderilmesine, 04/11/2020 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.